Dat hangt van veel factoren af. In een gesprek kunnen we overleggen wat in jouw situatie de beste optie is.

Wat het laag FODMAP dieet doet, is een tijd bepaalde soorten suikers/koolhydraten uit je dieet halen. Daarna ga je kijken of je ze (weer) kunt verdragen.

Of je FODMAP’s wel of niet goed verdraagt heeft te maken met je vertering en je darmflora. Je doet met het laag FODMAP dieet verder niks actiefs om je vertering en flora te verbeteren.

Met het GAPS dieet ga je actief aan de slag met het verbeteren van je vertering en darmflora, zodat je uiteindelijk de FODMAP’s weer gewoon kunt eten.

Ja, dat kan. Je gaat dan met een aangepaste versie aan de slag. Denk aan kort gekookte vleesbouillon (geen bottenbouillon), lang gefermenteerde groenten (waar de histamine weer is afgebroken door de goede bacteriën) en probiotica die geschikt is voor mensen met histamine-problemen.

Er is veel oude en niet correcte informatie op Nederlandse websites te vinden als het om histamine gaat.

Ja, juist omdat goede voeding je immuunsysteem beter in balans brengt. Klanten melden vaak dat hun reacties minder heftig worden of zelfs helemaal verdwijnen. Dat duurt wel een tijd, maar het kan wel.

Het kan wel een behoorlijke puzzel zijn, hoe je het GAPS dieet inzet als je nu weinig verdraagt. Maar daar help ik je graag bij. We beginnen altijd met wat je nu wel kunt eten of denkt te kunnen eten en gaan stap voor stap aan de slag.

Jawel hoor! Er zijn duizenden gezinnen (wereldwijd) die het inmiddels gedaan hebben. Niet dat het gemakkelijk is, zeker niet. Vooral in het begin niet. Dus misschien moet je tijdelijk wat activiteiten stopzetten of minderen. Maar na verloop van tijd wordt het je nieuwe routine en kun je de activiteiten weer oppakken.

Het geheim is een goede voorbereiding. Je moet goed weten wat je te doen staat, dus het boek 2-3 keer lezen (vooral het dieetgedeelte) is geen overbodige luxe. Daarna geef je jezelf de tijd om te wennen aan de nieuwe manier van koken en boodschappen doen. Een overgangsfase waarin je langzaam à la GAPS gaat eten. En pas daarna ga je helemaal om.

Als je voor een begeleidingstraject kiest, help ik je stap voor stap op weg en zoeken we naar oplossingen die het beste passen binnen jouw situatie.

Het is heel grappig, maar voor zover ik weet staat er nergens in het boek (en ook niet op websites) dat je 1 of 2 weken lang alleen maar bouillon zou mogen drinken.

Je begint bij het eliminatiedieet met bouillon en (rijk gevulde) soep. Je mag de hele dag zoveel eten als je wil. En als je verder geen ernstige diarree hebt of andere pittige klachten, kun je dag 2 al door naar fase 2 en mag je stoofpotten eten.

Omdat mensen de eerste dagen toch vaak wat ontgiftings-/omschakelings-klachten krijgen, adviseer ik wel om de eerste dagen of de eerste week vrij te nemen.

De meeste van mijn klanten hebben een gezin met kinderen en/of zijn ondernemer (en hebben dus geen tijd om vrij te nemen) en/of hebben een drukke baan. Maar met goede voorbereiding en wat creativiteit komen ze prima door het eliminatiedieet heen. Daarom zijn mijn adviezen ook altijd op maat. Ik kijk samen met jou hoe je het het beste kunt aanpakken met jouw gezins- en werksituatie.

Het korte antwoord is: nee. De kracht van GAPS zit ’m in de gelatine-rijke vlees- en/of visbouillons, de dierlijke eiwitten en vetten, etc. Als je flinke darmproblemen hebt, is de vertering van plantaardige voeding zwaar voor je lichaam.

Later, als je verder hersteld bent, kun je uitzoeken voor jezelf of jouw lichaam het beter doet op meer groenten en andere plantaardige voeding en minder vlees en/of vis of dat jouw lichaam het beter doet op wat meer vlees en/of vis. Dat is voor iedereen verschillend. Je lichaam houdt helaas geen rekening met je levensfilosofie.

Ja, zo is het wel ontstaan. Maar vanaf het begin was het dieet gericht op herstel van maag- en darmfunctie en darmflora.

Inmiddels is er een tweede GAPS dieet boek, wat zich helemaal richt op lichamelijke klachten zoals allergieën, auto-immuunziekten, neurologische problemen, hormonale problemen, darmproblemen, vermoeidheid, blaas-, vagina- en prostaatproblemen, artritis, huidklachten, astma en meer.

De titel van dit 2e GAPS boek is ‘Gut and Physology Syndrome’, het boek is lichtblauw van kleur. Aan de Nederlandse vertaling wordt gewerkt. Wil je op de hoogte gehouden worden en weten wanneer de Nederlandse vertaling beschikbaar is, schrijf je dan in.

Dat is waar veel van mijn klanten bang voor zijn. Wat je goed voor ogen moet houden is dat als je je voeding niet goed verteert, je de voeding ook niet opneemt. Misschien raak je nog 2-3 kilo kwijt (bij de meest klanten is het 1-1,5 kilo). Maar als je stoelgang verbetert en je energie verbetert en je gaat bijvoorbeeld beter slapen en je wordt helderder in je hoofd, is dat een teken dat er herstel plaats vindt.

Uiteraard wil je wel graag die kilo’s er weer aan en het liefst nog meer kilo’s erbij. Bij veel klanten zie ik dit na verloop van tijd ook gebeuren. Dat gaat vaak langzaam, maar het gaat wel.

Toch is dit wel een punt van aandacht. Als mijn klanten teveel gewicht verliezen of teveel in energie achteruit gaan, zoeken we naar oplossingen. In eerste instantie met voeding die binnen het GAPS protocol valt. Maar als dat niet lukt kijken we naar oplossingen die daarbuiten vallen, die het herstelproces niet (te veel) in de weg zitten.

Hoe kan het wèl? Dat is altijd mijn uitgangspunt. Vaak is het een kwestie van eerst meer ‘GAPS voeding’ introduceren, zodat uiteindelijk de andere voeding tijdelijk eruit kan. Meestal is dit geen gemakkelijk proces, maar wel mogelijk. Ik help je graag om die puzzel te maken.

Het GAPS dieet is een totaal-aanpak. Candida en/of parasieten zijn nooit een los probleem. Het is een teken dat je darmflora uit balans is. Daardoor heeft de schimmel en/of parasieten kans gezien om teveel ruimte in te nemen. Met het GAPS dieet werk je aan het weer in balans brengen van je flora.

Wel is het zo dat je misschien wat extra supplementen nodig hebt om de schimmel en/of parasieten goed terug te dringen. Die informatie vind je niet in het GAPS boek.

Dit geldt trouwens voor de meeste gezondheidsproblemen. Ze staan nooit op zichzelf. Als mensen hun voeding aanpakken om van één belangrijk probleem af te komen, zien ze vaak ook andere klachten verdwijnen of verminderen. Probeer klachten nooit meer als losse elementen te zien, maar altijd de verbanden te leggen.

Dat je niet tegen probiotica kunt kan veel verschillende oorzaken hebben. Afhankelijk van wat de mogelijke oorzaken zijn, gaan we op zoek naar passende oplossingen.

Ja! Kom je met redelijk gebruikelijke PDS klachten, dan zie ik in de praktijk dat bij de meeste mensen de meeste klachten binnen 6-12 maanden grotendeels opgelost zijn. Soms zelfs sneller. Dat geldt dit niet voor iedereen. En het zit ‘m ook niet per se in de ernst van de klachten. Sommige mensen met vrij ernstige klachten herstellen wonderwel razendsnel. Terwijl er ook mensen zijn waarvan je verwacht dat ze op basis van de relatief milde klachten vrij snel herstellen, die toch wat langer nodig hebben.

Om te beginnen verschilt het nogal wat mensen verstaan onder ‘alles al hebben geprobeerd’. Het kan zijn dat ze bijvoorbeeld een keer probiotica hebben geprobeerd, iets van acupunctuur of hypnotherapie gedaan hebben en het laag FODMAP dieet of gluten, zuivel en suiker laten staan.

Ik kan je vertellen: dan heb je nog lang niet alles gedaan! Er zijn dan nog eindeloos veel mogelijkheden. De kans dat het traject gaat werken is dan groot. In een kennismakingsgesprek kan ik je nog een betere inschatting geven. Dus maak gerust een afspraak: henderina@mijngezondedarmen.nl

Dan zijn er de mensen die veel en veel meer hebben gedaan en geprobeerd. En dan is het inderdaad de vraag of je in een traject met mij nog verder komt. Dat kunnen we samen bespreken tijdens een gesprek. Als ik denk dat de kans heel klein is of dat je misschien meer baat hebt bij een andere aanpak, zeg ik dat ook eerlijk. Je kunt me altijd e-mailen om een gesprek aan te vragen: henderina@mijngezondedarmen.nl

Soms is er ‘technisch’ zoveel gaande (maagverkleining, hele stukken darm eruit) dat we wel de voeding kunnen optimaliseren, maar bepaalde problemen waarschijnlijk niet opgelost krijgen.

De reden dat mensen met een heel kleine kans op verbetering soms toch voor een traject kiezen, is dat ze de theorie van het GAPS dieet begrijpen en het graag willen proberen. Vaak hebben deze mensen zoveel klachten dat ze met 10-20% verbetering al heel erg blij zijn. Bijvoorbeeld als je nu 5 voedingsmiddelen kunt verdragen en straks 15, scheelt dat enorm.

En één klant zei eens: “Ik wil met jou een traject in, alleen al om normaal te kunnen praten met iemand die mijn klachten serieus neemt.”

Als we aan de slag gaan, pakken we het ook meteen grondig aan. Je hebt tijd nodig voor de voorbereidingen en het omschakelen. In de eerste periode gaat je lichaam vaak door allerlei veranderingen heen. Dat roept vragen op en soms moet er bijgestuurd worden omdat iets (nog) niet werkt op dit moment.

Als je eenmaal goed op weg bent, is het vaak een kwestie van geduld. Een lichaam heeft tijd nodig om zichzelf te herstellen. Naarmate je herstelt kun je vaak weer voeding toevoegen, die je voorheen niet goed verteerde of om andere redenen niet verdroeg. Daar geef ik je dan advies in.

Het herstel proces gaat met ups en downs. Veel klanten geven aan, dat juist omdat ze langere tijd begeleid worden, ze het ook volhouden. “Het is fijn dat ik het niet allemaal alleen hoeft te doen.” is een opmerking die klanten regelmatig maken.

Jazeker! Maar het hangt heel erg af van jouw kennis en vaardigheden, je vastberadenheid en van de complexiteit van je klachten hoe ver je er zelf mee komt.

Je kunt jezelf ook leren zeilen uit een boekje en met instructie-filmpjes. In principe kun je jezelf alles leren en alles zelf doen. Tot en met een vliegtuig bouwen toe. Maar de meeste mensen beginnen daar niet aan, laat staan dat ze het afmaken. De vraag is of het handig is om alles zelf te willen doen.

Zelfs klanten die al behoorlijk wat kennis en ervaring hebben, vinden het erg fijn om iemand te hebben die met ze meedenkt, oplossingen aandraagt, de stok achter de deur of het steuntje in de rug is:

“Het zorgt ervoor dat ik me volledig kan focussen op mijn herstel en me niet druk hoef te maken over dingen die ik niet weet.”

“Het is heel fijn dat ik er nu niet meer alleen voor sta. Ik voel me begrepen en gesteund. En Henderina weet toch elke keer weer dingen aan te geven waar ik op dat moment niet opgekomen was.”

De ervaring heeft geleerd dat als die paar vragen zijn beantwoord en de paar problemen zijn opgelost, er een aantal weken later weer een paar problemen en vragen zijn. Bovendien kan ik pas goed advies geven als je een uitgebreide intake hebt gedaan en ik je leer kennen tijdens een traject. De terugkoppeling van wat jij ervaart tijdens het ‘doen’ is essentieel om goed bij te kunnen sturen en goed te kunnen adviseren. Daarom werk ik alleen met langere trajecten en zijn losse consulten niet mogelijk.

Ja, dat kan. Als het je snel een eenvoudig lukt om je darmen te herstellen, dan is dat mooi. Maar ik zou er geen 5 jaar (of langer) mee doorlopen. Ik sprak ooit iemand die zei: “Jeetje, had ik jou maar 5 eerder ontmoet. Het heeft me 5 jaar zoeken en uitproberen en heel veel tijd ellende en geld gekost, voordat ik voor mezelf de oplossingen vond die bij mij werken.”

De aanpak die ik gebruik is intensief, maar de meeste mensen hebben daardoor wel sneller en vaak ook beter en blijvend resultaat.

Voeding is het allerbelangrijkste voor je herstel. Dus je kunt zeker zonder supplementen aan de slag gaan. Naarmate je herstelt, kun je kijken of je wel een paar zorgvuldig gekozen supplementen kunt verdragen om je herstel te ondersteunen en te versnellen. In de praktijk zie ik vaak 5 problemen met supplementen die door anderen zijn geadviseerd:

1. Er zitten hulpstoffen in, die een negatieve invloed op je kunnen hebben, denk aan kleurstoffen, antiklontermiddelen, vulmiddelen, etc.
2. Het supplement is niet passend bij de klachten. Denk bijvoorbeeld aan een probioticum waarin ook prébiotica zit. Bij veel mensen met PDS en/of SIBO pakt dit totaal verkeerd uit en zorgt het voor enorme krampen en veel lucht.
3. Doseringen worden te hoog ingezet. Als je heel (lang) ziek bent, kan de werking van een normale dosering veel te sterk zijn voor wat je systemen op dat moment aankunnen.
4. Onnatuurlijke vormen en doseringen van vitaminen, mineralen en kruiden kunnen de toch al geïrriteerde darmen nog meer irriteren.
5. Er worden tassen vol aan supplementen ingezet en er wordt weinig specifiek voedingsadvies gegeven (behalve de standaard melk, gluten en suiker).

Dus ja, ik adviseer wel supplementen, maar altijd in overleg met jou. Eerst gaan we met voeding aan de slag. Pas daarna, als het nodig is, zoeken we naar supplementen die wel zouden kunnen en we beginnen vaak met een zeer lage dosering.

Bio-industrie fabriekszuivel is inderdaad geen goed idee. Maar biologische, niet-gehomogeniseerde, liefst rauwe zuivel is een heel ander product. En die zuivel kan voor mensen een belangrijke factor zijn in het herstellen van hun darmen. Denk aan van je actieve Colitis Ulcerosa af komen door het GAPS dieet te volgen en vooral een behoorlijke hoeveelheid rauwe melk-kefir te drinken (langzaam opbouwen i.v.m. mogelijke Herxheimer-reactie).

Maar inderdaad niet iedereen kan tegen zuivel. Daarom heeft het GAPS dieet een zuivel-introductieschema, waarmee je zelf stap voor stap kijkt hoe het met jou en zuivel gaat (of niet gaat). Gaat het wel, dan kan het enorm ondersteunend werken en geeft het je meer variatiemogelijkheden. Zo niet, laat je het weg. Zuivel is geen noodzaak.

Ja, prima dieet. Het uitgangspunt bij het ontwikkelen van het dieet was het immuunsysteem. Vertering krijgt minder aandacht. Vandaar dat mensen vast kunnen lopen op die vertering. GAPS verschilt niet zoveel van het AIP, maar besteedt meer aandacht aan vertering.

Met het GAPS dieet test je ook alle voeding, maar net even in een andere volgorde en op een andere manier dan het AIP.

Kanker, net als bijna alle ziekten, wordt nooit veroorzaakt door één dingetje. Daarnaast zijn er heel veel problemen met hoe de zogenaamde “wetenschap” over vlees wordt uitgelegd. Het is een complex verhaal waarin politiek, geld, ego’s en macht een belangrijke rol spelen. Helaas kun je in het Nederlands weinig informatie vinden die redelijk in balans is. Daarom geef ik je hier een aantal punten om te overwegen. (Een uitgebreide artikelen-serie staat op mijn to-do lijst).

Vroeger, toen kanker en hart-en vaatziekten nog maar weinig voorkwamen, waren er al wel groepen mensen rijk genoeg om regelmatig (behoorlijke hoeveelheden) vlees te eten. Ook stammen/volkeren die traditioneel op grote hoeveelheden (rood) vlees en/of vis leefden, hadden niet of nauwelijks last van hart- en vaatziekten en/of kanker. Maar die dieren kregen geen antibiotica, soja en tarwe en die mensen aten geen chocoladerepen, donuts en chips en dronken geen cola, limonade-sapjes of energy drinks. Dus vlees kan gewoon niet de oorzaak zijn van al het kwaad.
Alleen maar mager spiervlees eten is wèl een belasting voor je systeem. Door zoals ze het vroeger deden ook het vet, de organen en de gelatine-rijke delen te eten krijg je een betere balans in eiwitten, vetten, vitaminen en mineralen.
In de praktijk zie ik dat mensen verschillen. Tijdens herstel heeft het lichaam veel eiwitten nodig. En vlees, vis en eieren zijn dan gemakkelijk te verteren bronnen (tenzij je maagzuurproductie niet optimaal is, maar daar werk je aan). Plantaardige voeding bevat cellulose, waardoor de voedingsstoffen in plantaardige voeding beschermd worden door een soort gewapend beton. Zolang je darmen en je vertering niet optimaal zijn, kost het je lichaam veel energie om daar uit te halen wat het nodig heeft. Wat ik zie als klanten herstellen, is dat ze hun eigen balans vinden in de hoeveelheid plantaardige voeding en vlees/vis en eieren. Zelfs als ze heel graag wensen dat ze vooral weer plantaardig kunnen eten, wil dat niet zeggen dat hun lichaam dat (op dat moment) een goed idee vindt.

Waarschijnlijk zijn er heel weinig (of helemaal geen) mensen die het levenslang echt goed doen op alleen plantaardig voedsel. De rest van de mensen zit er ergens tussenin, waarbij genetische oorsprong, je darmflora, leeftijd, vertering, seizoen en allerlei andere factoren ook nog een rol spelen. Zoek daarom naar je eigen balans. En ja, koop vooral verantwoord vlees, omdat dat beter is voor jezelf, het dier en het milieu.

Bio-industrie is vooral graan & soja-industrie (ik neem het milieu-aspect ook meteen maar even mee). Hier zit enorm veel geld in! Denk aan (GMO) zaadhandel, kunstmest en bestrijdingsmiddelen, landbouwmachines en hun brandstof, veevoer en de voedingsindustrie. In praktische alle bewerkte voeding zit op de één of andere manier wel een ingrediënt gemaakt van mais, tarwe of soja. Voor soja wordt het regenwoud gekapt, van intensieve graan- en maislandbouw raakt de bodem uitgeput en ontstaat woestijn. Als je bijvoorbeeld koeien zomer en winter op gras laat lopen heb je het CO2 probleem als het om hun mest gaat opgelost. Want grasland neemt die CO2 keurig op. Je hebt ook geen graan, mais en soja meer nodig (dat land kun je dan gebruiken voor gras of groenten) en dus geen kunstmest en bestrijdingsmiddelen meer en veel minder landbouwmachines en brandstof. Wat je wel nodig hebt is betere grasmengsels, een goed begrazingsplan en minder doorgefokte koeien. Beter voor mens, dier en milieu. Extra voordeel: op deze natuurlijke manier gehouden dieren geven vlees met meer voedingsstoffen en betere vetzuren.

Er is (zeer) weinig onderzoek gedaan naar het verschil tussen gezond etende en gezond levende vlees- en viseters en gezond levende vegetariërs en veganisten. Er zijn er een aantal. En in die onderzoeken worden gezond levende vlees/viseters net zo oud als gezond levende vegetariërs/veganisten. Alleen op details gaat het hier en daar iets slechter met de vegetariërs/veganisten (in die onderzoeken). Dus hoogstwaarschijnlijk zit gezondheid niet in het weglaten van vlees en vis, maar in een optelsom van een heleboel andere factoren zoals niet roken, wel sporten, tijd nemen voor ontspanning, minder alcohol, gezonder en minder bewerkt voedsel eten in het algemeen (minder donuts, roze koeken, kant-en-klaar maaltijden), etc.Broodje aap verhalen, zoals dat bijna heel India vegetarisch eet of zelfs veganistisch. In werkelijkheid is rond de 30% van de bevolking in India vegetariër of veganist. De andere 70% eet dagelijks of regelmatig vlees en/of vis.

Slecht uitgevoerde onderzoeken. Veel (niet alles) van het oudere onderzoek naar rood vlees is slecht uitgevoerd of er zijn zeer onwetenschappelijke conclusies aan verbonden op een manier die gewoon nergens op slaat. Denk bijvoorbeeld aan Amerikaanse onderzoeken waar ze ook alle hamburgers bij elkaar optelden als zijnde rood vlees en vergaten zich af te vragen of de gezondheidsproblemen ook te maken konden hebben met de liters cola, de patat en de milkshakes die samen met de hamburgers gegeten werden.

Leugens. Bijvoorbeeld Campbell van de China Study heeft fantastisch onderzoek gedaan, maar vervolgens leugens in zijn boek geschreven. (Waarom? Geen idee.) Uit de originele cijfers van het onderzoek blijkt een aantal dingen anders te zijn dan hij in zijn boek omschrijft. Een (inmiddels) ex-veganiste (Denise Minger) heeft dit tot op de bodem uitgezocht. Zij eet overigens nog steeds weinig vlees en wat meer vis, maar is geen vegetariër meer.

Ja, dat gaat prima. Het lichaam maakt namelijk zelf glucose aan uit eiwitten en vetten. En alleen je rode bloedcellen plus enkele ander celsoorten zijn volledig afhankelijk van glucose. De rest van je cellen kan ook vetten en eiwitten verbranden. En het GAPS dieet is niet per se koolhydraatarm, want fruit zoals bananen en bijvoorbeeld honing zijn toegestaan. Mocht je kind daar nu net niet tegen kunnen, dan zoeken we naar oplossingen die niet per se binnen GAPS vallen, maar het herstelproces ook niet in de weg zitten.

!!! Wel is het zaak om je kind in een aantal weken om te laten schakelen van een eetpatroon hoog in koolhydraten (vooral brood, pasta, koekjes en zoete dingen) naar het GAPS dieet. Ga je in één keer over dan kan het lichaam die omschakeling niet goed verwerken en kan je kind ernstige problemen met bloedsuiker-regeling. Soms tot ziekenhuisopname toe. Dus doe dat niet! Gebruik je gezonde verstand. Een dieet is geen magische formule en een lichaam is geen machine.

Dat is één manier van hoe je ernaar kunt kijken. Een andere manier van kijken is: hoe zielig is het dat je kind dagelijks buikpijn, abnormaal stinkende ontlasting, weinig energie heeft, onrustig slaapt, etc. Als je dat weet te veranderen door dit ‘strenge’ dieet, krijg je op termijn een veel blijer, gelukkiger en gezonder kind. En vaak (niet altijd) zie je binnen enkele dagen tot weken al de eerste resultaten.

Ik krijg te vaak verhalen te horen van mensen die het op een ‘zachte manier’ proberen op te lossen en vervolgens 2-3 jaar later nog niet veel verder zijn.

En binnen de mogelijkheden van wat je kind goed verdraagt, kun je altijd op zoek naar lekkere dingen en traktaties. Zo heb ik eens gewerkt met een jongetje dat nauwelijks iets kon verdragen. Voor zijn 3e verjaardag heb ik een recept ontwikkeld dat voor ‘taart’ door kon gaan. Zo kon hij toch kaarsjes uitblazen en was er iets speciaals om te eten. Je wordt gewoon heel creatief in hoe-kan-het-wel oplossingen.

Een kind kan nog geen verantwoordelijkheid nemen voor haar of zijn gezondheid. Dat is jouw taak als ouder. Dat is geen gemakkelijke taak. Het vraagt moed, creativiteit, geduld en doorzettingsvermogen. Het kan een paar weken strijd kosten. Maar het kan wel. En regelmatig valt het heel erg mee. Een paar dagen voet bij stuk houden, is dan alles wat nodig is.

Als het om kinderen met autisme gaat, legt Dr. Natasha Campbell-McBride in het GAPS boek uit hoe je het omschakelen kunt aanpakken. Dat boek is o.a. te koop via www.gapsboek.nl

Bepaalde leerprocessen, zoals bepaalde stukken van je sociale vaardigheden, leer je als kind deels automatisch. Die kun je niet (goed) trainen, dat is meer een kwestie van ‘aanvoelen’ en absorberen. Een ontwikkelingspsycholoog of een pedagoog kan je hier vast meer over vertellen.

Bij ouderen kinderen en volwassenen kun je vooral de volgende dingen bereiken:

• Minder darmklachten en andere lichamelijke klachten.
• Minder onrust in hun lijf.
• Beter prikkels kunnen verdragen.
• Minder angst en minder agressie.

Dus de kwaliteit van leven en het lichamelijk welzijn wordt groter. En ook de omgang met de omgeving en eventuele verzorgers kan aangenamer worden. Denk bijvoorbeeld aan mensen die autisme hebben in combinatie met een verstandelijke beperking.

Dat hoeft ook niet. Maar als ouders wel graag iets willen doen, is het wel fijn als er mogelijkheden zijn. En de ernst van het autisme maakt denk ik ook een verschil.

De stigmatisering als de communicatie in iemands hoofd net even iets anders loopt dan wat wij ‘normaal’ vinden, is bizar! Mensen denken meteen dat je toedeledoki bent, onaangepast of wat dan ook. En dat klopt niet! Er is enorm veel onwetendheid op dit vlak. Zelfs bij ouders met kinderen met ASS. Bovendien is niemand met ASS hetzelfde.

Als maatschappij vinden we het heel normaal dat iemand die niet goed kan zien een bril als hulpmiddel gebruikt. En dat iemand die een knie heeft die aardig aan gort is, een brace gebruikt. Zo hebben mensen met ASS soms ook hun hulpmiddelen nodig. Denk aan onder andere meer structuur, meer tijd, minder prikkels, etc. Dat zouden we met zijn allen gewoon heel normaal moeten vinden.

Daarnaast vinden we het ook normaal dat als je iets aan je lichaam hebt, dat je fysiotherapie volgt, een operatie ondergaat of iets anders doet om je lichaam beter en zonder klachten te laten functioneren. En wat mij betreft zijn hersenen een onderdeel van je lichaam. En als je je hersenfunctie wil verbeteren, zodat je bijvoorbeeld minder angstig wordt, beter prikkels kunt verwerken, etc. moet dat kunnen. Alleen doe je het voor jezelf (of voor je kind). Niet voor een ander.

En ik denk dat als je kind non-verbaal is, geen oogcontact maakt, zich niet of nauwelijks ontwikkelt, etc. je een heel ander uitgangspunt hebt, dan een kind met ASS dat prima kan leren en functioneren, maar in bepaalde dingen wat extra ondersteuning nodig heeft.